Docklands Amsterdam 16 & 17 juli 2004.
Vrijdagmiddag, in de opbouwfase, leek het verdacht veel op een scène van een spannende gangsterfilm. Een immense bedrijfshal gesitueerd op een rommelig bedrijventerrein.

De grote deuren staan gedeeltelijk open en vanwege een pas gevallen regenbui hangt er een sinistere nevel. Op een gegeven moment rijden er van die Amerikaanse sleeën met veel chroom en van die vleugels naar binnen. Mijn fantasie gaat met mijn gedachten aan de haal. Zouden wij getuigen worden van een beslissend vuurgevecht tussen twee rivaliserende maffiaclans?Zouden wij ontvangen worden door een grijzende Don met zonnebril die met een nog rokende mitrailleur zojuist de macht gegrepen heeft? Natuurlijk niet, maar in zekere zin is dit toch wat er die avond gebeurde. Als een ware Don Corleone zou de hoogbejaarde Pio Leiva ten aanschouwen van vele duizenden bezoekers alle jongere generaties muzikaal overtroeven en glansrijk als winnaar uit de strijd komen.

Door alleen te sissen en met zijn hand een bezwerend gebaar te maken, kreeg hij binnen enkele seconden de zaal gevuld ruim 4.000 man muisstil. Hij kuchte, wou wat zeggen, maar kreeg de woorden niet uit zijn keel. Hij verontschuldigt zich en verzekert dat zijn stem beter is wanneer hij zingt dan wanneer hij praat. De spanning neemt toe, de muziek zet in en het uur dat volgt maakt hij zijn verzekering meer dan waar. Met de voor hem zo karakteristieke korte maar krachtige parafrasering blijkt hij goed mee te kunnen komen met de vlot gespeelde montunos die hem in de jaren vijftig beroemd hadden gemaakt. Het publiek kreeg het wonder waarvoor het was gekomen: zo'n onverwoestbare oude Cubaan die zijn eeuwige sigaar even terzijde heeft gelegd om een microfoon op te pakken en zich te meten met een full power spelend orkest. Hoewel een beetje stram, verraden zijn bewegingen en mimiek dat hij zich op het podium met deze muziek en het dankbare publiek als een vis in het water voelt. Het was een goed geregisseerde show met alle verplichte elementen, uiteenlopend van het op zijn lijf geschreven nummer "El Pio Mentiroso" tot het sentimentele visitekaartje van Cuba: "Guajira Guantanamera". Ook was er het nodige "spelen met publiek". Ondanks de zorgvuldige voorbereiding was er één curieus moment waarin het programma niet had voorzien. Nadat de show van Pio was afgelopen, volgde vanzelfsprekend een donderend applaus.
Een toegift zat er echter niet in.

Pio had zijn fysieke grens bereikt, zwaaide nogmaals naar het publiek en op dat moment gebeurde het onverwachte. Voordat de artiesten er erg in hadden, ging het applaus over in uitdagend geklap van het claveritme. De muzikanten wilden de toegeworpen handschoen oppakken maar hadden geen idee met wat. Om beurten keken zij elkaar aan, maar het programma bleek zo strak in elkaar te zitten, dat niemand spontaan een nummer durfde in te zetten. Uiteindelijk hield het klappen op en het programma kreeg zijn geplande vervolg. Jammer want het had aan de euforie rond Pio's geslaagde optreden een spontaan vervolg kunnen geven. Twee avonden lang was Amsterdam Docklands aldus het podium voor Musica Cubana / Sons of the Buena Vista die momenteel als een wervelwind over Europa waait. Hoofdrolspeler is en blijft natuurlijk de 87 jarige montunero Pio Leiva, bekend van de Buena Vista Social Club. Hij is overduidelijk de lieveling van het publiek en zijn bijdrage is vertederend. Echter, de opbouw van de avond, de inbreng van het spetterend spelende orkest, de rappers, de Chiki Chaka Girls en eigenlijk de hele entourage van de zaal maakte dat het geen oubollig deja vú-gebeuren is geworden. Het kreeg een opvallend trendy aankleding op een tot nu toe niet eerder vertoonde manier. Her en der waren Amerikaanse oldtimers in de zalen geparkeerd, er was een ruime lounge met ruisende palmen, een VIP-room en ook backstage was er alle ruimte met de nodige voorzieningen. Een persconferentie vooraf, voor de artiesten kort voor het optreden nog een boottocht…

Het maakt dat deze twee concerten zonder twijfel kunnen worden genomineerd voor DE salsagebeurtenis van het jaar. Het concert heeft dan ook een totaal andere aanpak gekregen dan hetgeen wij tot nu toe gewend zijn geweest van alles wat onder de vlag van de Buena Vista Social Club gebeurde. Geen subtiele son-muziek met akoestische instrumenten of een ingetogen romantisch repertoire met bolero's. Neen, in plaats daarvan is gekozen voor aanstekelijke up-tempo dansmuziek. Een goede keuze en het bleek de sleutel voor het succes van de verdere avond. Volgens de vooraankondiging zou het muzikale deel worden getrokken door een veertien koppig orkest dat het big band geluid van weleer waarschijnlijk goed had kunnen benaderen. In Docklands bleek evenwel een acht koppig orkest op het podium te staan. Deze acht muzikanten speelden de sterren van de hemel. Maar weinigen zullen die avonden de ontbrekende muzikanten hebben gemist. Wat dat betreft kreeg dit orkest met zanger José Lusson als grote animator in het hele perscircus rond de concerten relatief weinig aandacht.. Dit onrecht werd enigszins goedgemaakt door de gigantische videoschermen links en rechts van het podium. Op een levendige manier werd voortdurend op de individuele artiesten ingezoomd en dat maakte dat hun verrichtingen even centraal kwamen te staan als die van de zangers.

De jongste generatie zou worden vertegenwoordigd door de rappers van Caribbean Storm, rapster Telmary Diaz en tenslotte de Chiki Chaka Girls. Helaas ontbrak Telmary en Docklands moest het doen met alleen Caribbean Storm en de Chiki Chaka Girls. Dat pakte uiterst beschaafd uit. Naar hun Amerikaanse voorbeelden waren zij trendy uitgedost met sneekers, petjes, kettingen en het zag er allemaal heftig uit. Maar waar muzikanten in dit genre muziek zich gewoonlijk toeleggen op het uiten van ongezouten kritiek en het shockeren van het publiek, had hun inbreng meer weg van glad gepolijst muzikaal vermaak. Er waren geen scherpe kantjes aan hun optreden en bijgevolg was er met vier, vijf duizend man aan beschaafd publiek in de zaal niet één motherfucker bij, of het Cubaanse equivalent daarvan. Een hele opluchting… Door de ongebruikelijke opzet wisten veel mensen uit de salsascène aanvankelijk niet hoe zij dit moesten inschatten en of de concerten wel een juist salsa-gehalte zouden hebben. Ze hadden er reden toe: een voorprogramma met Bernie's Lounge, wel eens getypeerd als een Afro-Cuban-Balkan-Jazz band en een afterparty met vooral Latin House getrokken door DJ La Ona - ondersteund met live percussie, sax en zang (foto rechts) - en DJ Roog. Alles duidde op een in salsa-kringen ongewone combinatie van uitersten. De zorgen bleken niet gerechtvaardigd. De programmering bleek uiteindelijk een goed gekozen formule om de concerten voor een breed publiek toegankelijk te maken. Ongeacht naar waar de voorkeur uitging, ieder kwam met inspirerende optredens ruimschoots aan zijn trekken. De hoosbui vlak na het openen van de toegangsdeuren op zaterdagavond ten spijt, werd het bezoekersaantal van de voorgaande avond (4.000 man) ruim overtroffen. Nederland is al eerder voor de Cubaanse toverformule van de Buena Vista Social Club gevallen. Die formule blijkt nog steeds te werken en deze keer tot meerdere glorie van vooral Pio Leiva.

Met hun dollars hebben drugsbaronnen grote invloed gekregen op het sociale leven in juist deze streken. Voor de kleine man zijn deze drugsbaronnen tot helden geworden en bezingt hen als sociale weldoeners. Waar in de Verenigde Staten de Grammy Awards in het teken staan van de macht van de platenmaatschappijen, willen de uitkomsten van dit festival dan ook wel eens in het teken staan van de macht van dollars van één of andere drugsbaron.Door zijn landelijke stijl, heeft de muziek dezelfde charme als de Dominicaanse perico repilao muziek. Toch zijn de hedendaagse ontwikkelingen niet aan het genre voorbij gegaan. Zoals Juan Luis Guerra de Dominicaanse bachata muziek voor bredere kringen toegankelijk heeft gemaakt, is de naam Carlos Vives verbonden aan het populariseren van de vallenato muziek. Naast Zuid-Amerika, had zijn concept ook veel succes in Spanje. In aansluiting op het succes van Carlos Vives heeft zelfs Julio Iglesias zich aan het genre gewaagd!