Ook mijn nieuwe project ‘Performance Courses’ was een groot succes en wordt nu overal ter wereld gebruikt door dansdocenten! Mijn doel was om een docentenopleiding voor mijn lesmethode te ontwikkelen en deze officieel te laten certificeren. Dat is inmiddels gebeurd. De UKA heeft mijn cursus goedgekeurd en voor de eerste keer een officieel keurmerk verleend aan een lesprogramma dat niet uit de eigen gelederen kwam. Ik heb tot nu toe docenten in opleiding in Groot-Brittannië, Duitsland, Griekenland, Frankrijk, Spanje en zelfs in Mexico! En hopelijk zullen deze eerste Danzalifestyle Docenten zich voor het einde van het jaar kwalificeren! Nu woon ik in Valencia (Spanje), waar ik lesgeef aan mensen uit de hele wereld. Binnenkort zal ik mijn lesmethodes en docentenopleiding ook online aanbieden. Ik kan nog steeds niet geloven dat deze fantastische latin dans mijn werk is geworden en dat ik al mijn dansambities heb kunnen waarmaken in de salsa. Ik zeg altijd dat ik heel veel te danken heb aan de salsawereld, de leerlingen, promotors, andere dansers en mijn familie, die het allemaal mogelijk hebben gemaakt. En natuurlijk aan alle Puerto Ricanen, Cubanen, Colombianen, enz., die hun cultuur en muziek met ons hebben gedeeld!
Heb je altijd dansdocent willen worden?
Ja, ik wilde anderen altijd al helpen om zich als danser én als mens te ontwikkelen. Ik ben begonnen met lesgeven toen ik 17 was, nu alweer 26 jaar geleden. Ik krijg er nooit genoeg van. Het is een grote eer om mensen meer zelfvertrouwen te geven en te helpen om hun dromen te verwezenlijken. Ik heb lesgegeven aan leerlingen van alle leeftijden en nationaliteiten, met veel of weinig aanleg. Het is altijd leuk om kennis te maken met nieuwe leerlingen en verder te blijven werken met de oudgedienden, van wie de meesten inmiddels goede vrienden zijn geworden. Lesgeven brengt een grote verantwoordelijkheid met zich mee, en ik doe het met hart en ziel. Ik ben een geboren docente en ik hoop dat alle personen waarmee ik in aanraking ben geweest, hebben gemerkt hoeveel ik om hen geef en dat ik altijd het allerbeste voor hen wil.
Welke stijl doceer je en waarom heb je voor die stijl gekozen?
Ik geef les volgens mijn ‘Mambolifestyle System’. Dat is gebaseerd op New York style salsa (hoewel ik ook lesgeef ON 1). Ik heb gekozen voor NY style, omdat ik houd van de muzikaliteit en de bewegingen die erbij horen. Ook vind ik het leuk dat het zo anders is dan alles wat ik daarvoor had gedaan (ballet, jazz, enz.). Het zorgt ervoor dat ik mijn lichaam heel anders gebruik. Het was een grote uitdaging om NY Style te leren dansen. Ik neem ook nog steeds zo vaak mogelijk les, want hoe meer ik leer, des te meer besef ik dat ik nog heel veel moet leren! Ik respecteer en geniet echter van alle stijlen. Daarom stimuleer ik mijn leerlingen altijd om verschillende stijlen te leren dansen (ON 1, ON 2, Cubaans, NY, LA). Anders krijg je een hokjesmentaliteit die de sfeer van de dans en cultuur kapotmaakt. Geen enkele stijl is beter dan de andere. Het is gewoon een kwestie van persoonlijke smaak. De een houdt van vanille, de ander van chocola. Elke stijl heeft een eigen meerwaarde. In mijn ruim 23 jaar in de salsawereld heb ik gemerkt dat deze weliswaar groeit, maar ook steeds elitairder wordt en verder verdeeld raakt. Het is zelfs zo erg, dat de kizombaliefhebbers zich gaan afzetten tegen de liefhebbers van bachata… Uiteindelijk is dansen bedoeld om mensen bij elkaar te brengen, om te genieten van de muziek in een vrolijke ambiance. Egotripperij en concurrentie brengen onze mooie salsawereld alleen maar schade toe. We moeten ons dus allemaal inzetten om de scene te verenigen door samen te werken, elkaar te helpen en vooruit te denken met het oog op de toekomst. Ik ben verliefd geworden op salsa, omdat con-currentie en ego’s geen rol speelden, wat in de professionele danswereld wel het geval was. Maar als we toelaten dat in de salsawereld alles gaat draaien om wie er beroemder is of voor hoeveel congressen je wordt uitgenodigd, of hoeveel leerlingen je hebt, dan maken we de ziel van deze latin dans kapot. Ik hoop dat steeds meer mensen zullen beseffen dat ieder van ons een bijdrage kan leveren aan een mooiere wereld, door mensen te helpen om blij te zijn met zichzelf en anderen. Hoe meer mensen dat beseffen, hoe meer we binnen de scene naar elkaar toe zullen groeien en hoe langer we er plezier aan zullen beleven!
Welk aspect van je werk vind je het leukst?
Er zijn twee heel verschillende aspecten aan mijn werk, die ik allebei even leuk vind. Zien hoe mijn leerlingen en dansers groeien, zich ontwikkelen, meer zelfvertrouwen krijgen en hun dromen verwezenlijken. Als social danser, professionele danser, docent of gewoon iemand die met plezier op de dansvloer staat. Ik beleef veel plezier aan het opzetten en ontwikkelen van mijn lesmethodes, docentenopleidingen, muziek en shows. Ik kom elke dag tijd tekort om alles te doen wat ik leuk vind!
Wat is jouw favoriete dansmuziek, of je favoriete artiest?
Mijn favoriete muziek is New York style salsa. Ik heb veel favoriete artiesten, bijvoorbeeld Angel Canales, New Swing Sextet, Ray Barreto, Joe Pastrana, Cheo Feliciano en nog vele anderen. Er zijn zoveel fantastische artiesten! Ik hou van midtempo-muziek. Die geeft me de tijd om alle instrumenten in de muziek met mijn bewegingen te interpreteren.
Wat is je leukste dans-/leservaring tot nu toe?
Dat zijn er eigenlijk al te veel, na zoveel jaar in de salsawereld… In 2008 heb ik een heel belangrijke ervaring gehad, die ik nooit zal vergeten. In dat jaar overleed mijn vader én raakte ik mijn dansstudio in Londen kwijt. Ik had ruim 200 leerlingen toen ik het gebouw kwijtraakte aan een oplichter. Van de ene dag op de andere stond ik met mijn man en zoontje op straat, zonder baan en zonder leslocatie. De jaren daarna zijn ongelofelijk zwaar geweest voor mij en mijn gezin. Van de 200 leerlingen bleven er een stuk of 30 over, die bij mij lessen bleven volgen zodra ik ergens een studio vond. Zij bleven loyaal en toonden hun medeleven en vertrouwen in een tijd waarin veel mensen kwaad over mij spraken en allerlei leugens verzonnen over wat er gebeurd zou zijn. Sommigen hebben me zelfs hun huis aangeboden en geholpen op manieren die ik niet voor mogelijk had gehouden. Ik heb nog steeds contact met hen en sommigen zijn me zelfs hier in Valencia komen opzoeken. Ik ben hun enorm dankbaar, want het is gemakkelijk om iemand bij te staan die beroemd of succesvol is. Maar in moeilijke tijden komt de ware aard van mensen naar boven en deze leerlingen, deze vrienden stonden klaar toen alle anderen het hadden laten afweten. Ik ben hun dus eeuwig dankbaar en heb hen voor altijd in mijn hart gesloten. Het zijn fantastische mensen. Een andere mooie herinnering dateert van het Bacardi Salsa Congress in Argentinië (2000). Ik was gevraagd om daar een workshop Ladies Styling te geven. Dat was mijn eerste workshop op een internationaal congres. Mijn leraar Eddie Torres was erbij. Hij hielp me om mijn workshop in elkaar te zetten, keek hoe ik het deed, en zei na afloop dat hij had genoten. Dat ik erg goed lesgaf en dat het wel goed zou komen met mij. Dat was erg goed voor mijn zelfvertrouwen. Ik koester zijn woorden en bij elke workshop of cursus die ik geef, is het altijd alsof hij naast me staat.
Wat zijn je ambities?
Ik wil graag een bijdrage blijven leveren aan de salsascene door dansers en docenten op te leiden met mijn Danzalifestyle Systems. Ik heb deze lesprogramma’s ontwikkeld om docenten een gestructureerd en compleet lesprogramma te bieden om mee te werken. Mijn droom is om wereldwijd gekwalificeerde docenten te hebben die dit lesprogramma gebruiken. Daarnaast zou ik graag mijn andere lesprogramma’s ontwikkelen met gastdocenten (daar wordt al aan gewerkt): Bachatalifestyle, Kizombalifestyle, Reggaelifestyle enz. Ook wil ik mijn programma’s graag naar plaatsen brengen waar ik nog niet ben geweest, zoals Australië en Japan. En shows en demonstraties blijven geven met mijn eigen dansschool.
Heb je een goede raad voor beginnende en/of gevorderde salsadansers?
Ik zou je allereerst aanraden om je docenten zorgvuldig uit te kiezen. Probeer goed opgeleide docenten te vinden die zichzelf blijven ontwikkelen als danser en docent. Docenten die echt om hun leerlingen geven, die je stimuleren en respecteren. Docenten die je kunnen helpen om het beste uit jezelf te halen! Volg je hart: geniet van het dansen, geniet van het leren, geniet van het uitgaan en laat je ego nooit de overhand krijgen. We blijven altijd leren, er is altijd iemand die beter is dan jij, en iemand die minder gevorderd is. Het enige wat ertoe doet, is je eigen groei en ontwikkeling. Vergelijk jezelf dus alleen met jezelf en maak je niet druk om wat anderen zeggen of doen. De salsawereld is fantastisch, maar kan ook veel stress opleveren als je je laat meeslepen door je eigen ego en dat van anderen. Wees gewoon jezelf, respecteer de cultuur waarvan je deel gaat uitmaken en probeer je dromen waar te maken. Social danser, docent of artiest, ga ervoor! Waardeer de kansen die je krijgt, want in deze salsawereld zijn we allemaal van elkaar afhankelijk: docenten, leerlingen, promotors, artiesten, dj’s, we hebben elkaar allemaal nodig. Zolang we elkaar helpen en samenwerken, hebben we allemaal succes. En wat er ook gebeurt: geef nooit op! Doorzettingsvermogen is alles. In alle jaren dat ik lesgeef, ben ik nooit iemand tegengekomen die niet kon leren dansen. Wel heb ik veel mensen ontmoet die het opgaven voordat ze hadden ontdekt hoever ze konden komen. Iedereen kan salsadansen!