Hebben uw ervaringen met Viramundo u en uw visie op politiek activisme veranderd?
Ze hebben mijn visie en die van iedereen die hieraan heeft meegewerkt niet zozeer veranderd, maar ze zijn wel nuttig geweest. Het was goed om onze vermoedens bevestigd te zien. We moeten vastberaden blijven vechten voor een betere wereld en een beter sociaal akkoord, wereldwijd. We hebben mensen kunnen benaderen die in verschillende contexten leven, maar onze visie delen. De gesprekken met hen waren een belangrijk element, dat mijn hoop en verwachtingen heeft gesterkt. En eigenlijk is er wel een kleine verandering opgetreden ... Want als je voor deze film al interesse had om in actie te komen, dan heb je erna twee keer zoveel zin om je intellect en al je fysieke en spirituele energie in te zetten voor een betere planeet.
Is uw optimisme over de macht van technologie en de impact ervan op cultuur en communicatie nog onaangetast?
Ik kan niet zeggen dat het intact is gebleven, want niets blijft onaangetast als het gaat om onze hoop en verwachtingen voor de toekomst. Alles verandert voortdurend in hoog tempo. Maar we moeten ook omgaan met de restanten uit het verleden. Toch ben ik nog steeds optimistisch. We gaan een moeilijker periode in wat nieuwe technologieën, cyberspace en internet betreft. Er ontstaan conflicten door botsingen tussen verschillende belangen. De traditionele politieke en economische machten proberen om deze technologieën alleen voor henzelf, voor hun eigen doeleinden te laten werken. En hier ligt een belangrijke rol voor ons. We moeten ervoor vechten dat deze technologie een bevrijdingsinstrument blijft, een instrument dat nieuwe verwachtingen mogelijk maakt voor bevolkingsgroepen in Afrika, Zuid-Amerika en elders. Hoewel ik nog steeds veel hoop en zeer positieve verwachtingen heb, weet ik dat we moeilijke tijden ingaan. De bevolking, deskundigen en activisten moeten dat beseffen.
Denkt u dat het beleid dat u als de Braziliaanse Minister van Cultuur heeft nagestreefd succesvol kan zijn in andere contexten?
Jazeker. Brazilië is een land met grote verschillen tussen raciale, economische en sociale groepen. In die zin lijkt Brazilië op veel gebieden in Afrika, Azië, Australië en zelfs in Noord-Amerika, dus eigenlijk overal. Dus de succesvolle agenda’s die we in Brazilië hebben opgesteld, zouden ook op andere, vergelijkbare plaatsen moeten worden voorgesteld. Zo is bijvoorbeeld het programma met de "culturele hot spots" (Pontos de cultura), waarmee we in Brazilië zijn begonnen toen ik minister was, in zekere zin zeer succesvol. Dit programma is al gekopieerd op verschillende plaatsen in Afrika, Europa, Japan en de Verenigde Staten. Er is overal behoefte aan aandacht en steun in onderontwikkelde gebieden en delen van de maatschappij die slecht behandeld zijn. Er is een sterke behoefte aan een nieuw evenwicht in de maatschappij, en vandaag de dag is die behoefte wereldwijd. Wat er succesvol is in Brazilië zou ook elders moeten worden toegepast. Het zou zich moeten uitbreiden.
Wat vindt u wel en niet leuk aan politiek?
Het goede aan politiek is dat het een gemeenschappelijke taal creëert, die elk land of elke maatschappij kan gebruiken om een dialoog op gang te brengen en te proberen om conflicten op te lossen en vooruit te komen. De politieke taal is, samen met de diplomatie, een universele taal. Beide zijn belangrijke hulpmiddelen voor communicatie tussen de volkeren. Het probleem met de politiek is echter dat ze wordt gedomineerd door de machthebbers, door mensen die deze macht willen vasthouden en het voor de rest van de samenleving moeilijk maken om toegang te krijgen tot middelen voor bevrijding, groei, etc.
Wat kunt u zeggen over de impact van uw artistieke en politieke activiteiten?
Ik denk dat er geen tegenstelling is tussen die twee rollen. We moeten allemaal artiest, arbeider of denker zijn en ons tegelijkertijd als burger bekommeren om de samenleving. Maar als het gaat om kunst en politiek, dan weet ik niet welke van de twee het meest efficiënt is. Het is allemaal betrekkelijk. Allereerst is het zo dat, wie een politieke functie bekleedt en de macht heeft om dingen te doen en wetten te wijzigen, over een krachtiger instrument beschikt om verandering teweeg te brengen dan bijvoorbeeld de kunst. De kunst biedt een soort van secundaire mogelijkheid om meer bewustzijn te creëren en goodwill en een positieve instelling te stimuleren. De kunst heeft een spirituele kracht en die van de politiek is van materiële aard.
Kunt u beschrijven hoe het voelt om in staat te zijn om te communiceren en uw gevoelens te delen door middel van muziek?
Dat is de droom van je leven! Voor mij is muziek altijd al een kostbare, innerlijke taal geweest. Het is een speciale manier van communiceren. Natuurlijk is muziek iets spiritueels. Ik heb het altijd heel prettig gevonden om muziek te gebruiken als een instrument om dingen te delen met anderen, om dingen te veranderen. Het is moeilijk om de wondere, verhelderende wereld van de muziek te omschrijven. Woorden schieten tekort. De schoonheid van de muziek is niet te definiëren, die staat op zichzelf! Hij begint te fluiten...