|
|
|
Cursus Spaans voor beginners:
Dit is een goede basiscursus voor iedereen die Spaans wil leren. U kunt er alle kanten mee op.
Wilt u Spaans leren voor de vakantie, voor het werk of als hobby? Dan geeft deze cursus u een prima start. We gebruiken een interactieve lesmethode met veel oefenmateriaal. Tenslotte is een taal leren ook een kwestie van kilometers maken. Deze cursus wordt gegeven in Breda.
|
|
|
|
|
Word ook gratis lid v/h Latin Emagazine! |
|
Het Latin Emagazine is helemaal gratis! |
|
Maximaal 1 bericht per maand |
|
Elke 5e of de 6e v/d maand in je inbox |
|
Uitschrijven is net zo simpel als inschrijven |
|
|
|
|
|
Interview met: Dizzy Mandujeku
& Odemba OK All Stars
Noot: Wees er van bewust dat de inhoud van het interview
is gedateerd. |
|
Rubriek: Latin interviews |
|
Interview: Michele van den Heuvel |
Tolkwerk: Alwin Lobato |
Waar: Rasa, Utrecht |
|
|
|
In zijn zilveren pak met bijpassende stropdas en schoenen kondigt Dizzy het 12 man sterke orkest aan. Rasa is er klaar voor. Net als velen ben ik erg benieuwd naar wat deze avond ons gaat brengen. Eén ding maakt de leider ons al snel duidelijk: Dizzy accepteert geen zittend publiek. Hij vermeldt ook dat de muziek van dit gezelschap een eerbetoon is aan de ‘Grand Master Franco’. |
|
Hoe heeft u het optreden van vanavond hier in Rasa Utrecht ervaren?
Helemaal prima, zoals ik bij aanvang van het concert al aangaf, wij zijn hier om mooie muziek te maken en om jullie aan het dansen te krijgen. Ik houd ervan als mensen genieten en dat deden ze van het begin tot het einde, daar doen we het voor.
Heb ik het goed begrepen dat u de leiding van deze band heeft overgenomen en een hommage wilt brengen aan de godfather ‘Franco’ van de Congolese rumba?
Ja, In 1989 heb ik hier in Amsterdam, in de Melkweg, voor het laatst met Franco opgetreden. Kort daarna is Franco overleden. Toen heb ik de samen met de andere leden uit onze band de Odemba OK All Stars opgericht.
Het was voor mij een logische stap, omdat ik Franco al lange tijd had bijgestaan als adviseur en artistiek leider. Ik vond dat deze muziek niet mocht ophouden te bestaan. In deze samenstelling spelen we nu
alweer bijna 25 jaar Congolese rumba.
Zou u iets kunnen vertellen over de historie en de oprichter van deze band?
François Luambo Makiadi (1938-1989) beter bekend onder zijn artiestennaam ‘Franco’ wordt wel de grootmeester van de Congolese rumba maar ook van de Afrikaanse muziek genoemd. Deze Zaïrese gitarist, zanger en bandleider staat te boek als de grote meester van de elektrische gitaar. Franco was een gitarist die als klein jongetje van zes zijn eigen gitaar maakte van een oud blikje en nylon draad.
Toen hij twaalf was, richtte hij zijn eerst band Watam op, waar hij meerdere hits mee scoorde. In 1956 richtte Franco zijn band OK Jazz op. De letters OK verwezen naar Omer Kashama, eigenaar van de OK-bar, waar Franco vaak speelde.
Later zou hij de naam echter veranderen in TPOK Jazz, oftewel het Tout Puissant Orchestre Kinois Jazz (Almachtig jazzorkest uit Kinshasa). Aanvankelijk bestond de bezetting slechts uit gitaar, conga’s en zang, omdat er simpelweg niet veel instrumenten voorhanden waren. In de jaren zestig kwamen er echter veel meer mogelijkheden en wilde Franco zijn band uitbreiden. Hij ontmoette de Belg Bill Alexandre, die de elektrische gitaar introduceerde. Deze ontmoeting zou een grote verandering voor Franco en zijn muziek teweegbrengen. Hij moderniseerde zijn rumbamuziek door de elektrische gitaar en meerdere blazers in het orkest op te nemen. Als grondlegger van de moderne Congolese muziek gaf hij postkoloniaal Afrika een eigen identiteit. Vooral in de jaren tachtig werd zijn muziek ook buiten Congo populair. Hij toerde niet alleen door Afrika, maar ook door de VS, Europa en het hele Caribische gebied, vooral Haïti. Franco ontwikkelde zich tot een succesvol muzikant met een eigen platenmaatschappij en bracht 150 lp’s en tientallen cd’s uit. Hij beschikte over meerdere orkesten, die soms wel uit 30 of 40 muzikanten bestonden. Een van zijn bekendste nummers is Mario uit 1985. Dit lied dat gaat over een gigolo die op kosten van een oude dame leeft. Helaas kreeg Franco aids en werd ernstig ziek. Tijdens zijn laatste concert in Nederland, op 22 september 1989 in Amsterdam, was zijn virtuoze gitaarspel al niet meer wat het geweest was. Toen hij op 12 oktober van dat jaar overleed, werd er in Zaïre (in die periode de officiële naam van Congo) vier dagen van nationale rouw afgekondigd.
Kunt u iets vertellen over uw eigen muzikale achtergrond en uw drijfveren?
Als kind zong ik samen met mijn moeder in de kerk. Ook ik was al vroeg geïnteresseerd in muziek en ook ik maakte mijn eigen gitaartje bestaande uit slechts twee snaren.
Mijn vader was arts, dus hij wilde dat ik ook medicijnen zou gaan studeren. Het werd uiteindelijk politicologie, maar ik bleef voornamelijk bezig met muziek. In 1955 kwam Louis Armstrong naar Congo en toen ik hem zag, dacht ik: “Dat wil ik ook”. Hij werd mijn grote voorbeeld. Ik had geen tijd meer om te slapen en wilde vooral veel en goed leren spelen. Ik kreeg jarenlang muziekles van een pianist en zo leerde Ik klassiek, jazz en blues spelen op mijn lievelingsinstrument, de gitaar.
Toen ik 40 werd, ben ik gestopt met mijn werk bij de bank en heb me helemaal op de muziek gestort. Ik ben mijn carrière begonnen bij Johnny Bokelo & Congo 69 en heb ook in grote Congolese bands als Les Grand Maquisards en Zap Mama gespeeld.
Ik ben chef d’orchestre geweest bij de African All Stars met zanger Sam Mangwana, met wie ik nog steeds veel samenwerk. Daarnaast heb ik bands geleid van veteranen die trouw bleven aan de muziek van Franco, zoals Bana OK, Les Enfants de OK Jazz en Les Champions de Zaïre. De muzikanten die deel uitmaakten van de band van Grand Maître Franco hebben samen besloten om zijn muziek voort te zetten, en ik heb de leiding over deze groep op me genomen. We hebben ons in Europa (Brussel) gevestigd met het doel om zijn erfgoed niet verloren te laten gaan. Met de Odemba OK All Stars spelen we de specifieke rumbastijl, die Franco populair heeft gemaakt. Inmiddels ben ik al vanaf mijn 16e tot mijn 67e (dat is nu) met de muziek bezig. Een lange en enerverende periode.
|
|
|
Dizzy Mandujeku & Odemba OK All Stars |
|
Dizzy Mandujeku & Odemba OK All Stars |
|
|
Onder leiding van de legendarische Franco werd Orchestre OK Jazz de meest invloedrijke band van Congo. Bijna vijftien jaar na het overlijden van Franco is het orkest 'gerestaureerd', met de in meer dan één opzicht grote gitarist Dizzy Mandjeku als natuurlijke leider.Hij speelde destijds met Franco, en ook met de al even beroemde zanger Sam Mangwana. De supergroep van vanavond bestaat uit vele bandleden die ooit met Franco samenspeelden. Heerlijke rumba congolaise, gespeeld door degenen die het genre groot maakten!
Led by the legendary Franco, Orchestre OK Jazz became the most influencial band of Congo. Now, almost 15 years after the passing of Franco, the orchestra is back with the great guitarist Dizzy Mandjeku. Tonight’s band consists of many members of the original band who play their contagious rumba congolaise. |
|
|
|
Ik begrijp dat er veel oud-leden van de OK band in deze band spelen?
Ja, veel bandleden zijn nog van de originele bezetting. De bassist ken ik al 57 jaar en is een goede vriend. We hebben samen heel veel meegemaakt. Maar ook de drummer en de zangers zijn van het eerste uur.
Waar staat jullie muziek voor?
Wij willen vooral vasthouden aan de tradities. We streven naar het voortbestaan van de Congolese rumba, ook wel ‘rumba odemba’ genoemd.
Die naam verwijst niet alleen naar een boom uit ons land, maar vooral ook naar een specifieke rumbastijl, die door Franco een eigen kleur heeft gekregen. We spelen graag in mooie kleding met onze specifieke instrumenten. Ons repertoire bestaat uit de klassieke composities van OK Jazz, maar ook andere Afrikaanse standards. Er zijn veel verschillende bands, die allemaal hun eigen invulling aan deze muziek geven. Wij willen vooral trouw blijven aan de originele muziek.
Hoe verhouden zich de Congolese en Cubaanse rumba zich tot elkaar?
In de jaren zestig waren er veel onderlinge connecties tussen Afrika en Cuba. Zo heeft Editions Seco, een producer van Afro-Caribische muziek heel veel invloed gehad.
Hij produceerde nieuwe muziek en mengde stijlen uit Afrika, Jamaica, Cuba en Martinique. Iedereen luisterde ernaar. Zo is ook de rumba met de clave en de conga’s ontstaan, die ook weer leidde tot allerlei variaties en stijlen. De rumba is niet één stijl maar omvat meerdere stijlen. De ene band gebruikt meer folklore en percussie-elementen en andere bands, zoals wij, leggen juist het accent op de elektrische gitaar en de blazers. In die jaren werkten wij ook veel op cruiseschepen, die al die eilanden aandeden waardoor je als muzikant met al die verschillende stromingen in aanraking kwam.
Wanneer is de soukous ontstaan en wat is het verschil met rumba?
De rumba is ontstaan in de jaren vijftig en daaruit heeft zich de soukous ontwikkeld.
De rumbanummers beginnen veelal met een traag en rustig ritme, en vervolgens komt er een omslagpunt waarna het ritme sneller en opzwepender wordt. Dit deel noemt men soukous. Na de jaren zestig werd dit rustige deel weggelaten en bleef alleen het snelle tempo over: de soukous. De naam is afgeleid van het Franse woord ‘secouer’ wat schudden betekent.
De zang staat centraal in jullie band, wie zijn jullie huidige zangers?
Onze dames zijn Nana Akumu en Bayete Mbambo naast de heren Malage de Lugendo en Lokombe Camille, allen uit de oude formatie.
Waarover gaan de songs?
De teksten zijn belangrijk in onze muziek en gaan over het leven in de breedste zin van het woord. Zo kunnen ze betrekking hebben op het overlijden van je moeder, over vriendschap en liefde, of over de palmboom en de vele functies ervan: voedsel, drank en bescherming in de vorm van je dak.
Zijn de teksten ook politiek getint?
Nee, onze nummers niet direct, maar Franco was wel sterk politiek gericht en we nemen natuurlijk zijn teksten over. We zingen in verschillende talen maar veelal in Lingala en Swahili. Congo kent meer dan 4400 dialecten, maar de officiële taal is Frans, daarnaast spreekt men Lingala, Swahili, Kikongo en Tfhilaba.
In welke zin zijn jullie met vernieuwingen in deze muziek of band bezig? Werken jullie met jonge muzikanten?
In eerste instantie gaan we uit van de originele odemba rumba. Dat is de muziek die we levend willen houden, maar natuurlijk evolueren we hierbinnen ook en geven we er onze eigen invulling aan. Zo voegen we eigen ritmes toe. We variëren ook in ons repertoire. Zo spelen we soms puur akoestisch met een kleine bezetting, maar we kunnen de band ook uitbreiden met nog meer zangers en dansers of speciale gasten, afhankelijk van waar we moeten optreden en wat men vraagt.
Ook komen er soms jonge muzikanten bij, zoals onze gitarist van vanavond. Die worden binnen de band begeleid.
Op de opmerking of hij het stokje in de toekomst gaat overdragen Antwoord Dizzy, nou als hij nog heel veel meer leert, kennelijk wil hij het stokje nog niet overdragen?
Zijn er nog andere plannen voor de toekomst, bijvoorbeeld een album of een speciale tournee?
We zijn nu bezig om een compilatie te maken van stukken van Franco om volgend jaar een album uit te brengen. Daarmee willen we dan ook gaan toeren.
Wat zou u nog aan onze lezers willen zeggen?
Nou dat ik het enerverende avond vond en fijn om hier op te treden. Ik vind het geweldig als mensen zo genieten van onze muziek. Het is altijd goed om in Nederland op te treden. |
|
|
|
Copyright: Wilt u een (deel van een) tekst van deze website gebruiken? Neem dan contact op met de redactie. Zonder schriftelijke voorafgaande toestemming van Salsa Info/Latin Emagazine is het niet toegestaan deze site of enig onderdeel daarvan te kopiëren.
Foto's:
De redactie accepteert geen
verantwoordelijkheid voor foto’s of
ander beeldmateriaal dat door derden is aangeleverd. De leveranciers van dit materiaal zijn er verantwoordelijk voor dat dit materiaal met toestemming van rechthebbenden wordt gebruikt. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|