Op 16 februari 2013 hadden de Antilliaanse Feesten & De Roma de populaire Cubaanse timbaband David Calzado y Su Charanga Habanera naar Borgerhout gehaald. Met een bus vol fans uit Nederland (Eindhoven) arriveerden we rond 20.30 uur voor het oude en gezellige theater De Roma in Borgerhout. Latin Emagazine had toestemming voor een kort interview vóór aanvang van het concert, dus Ivan en ik mochten direct door naar achteren. Er heerste een goede ontspannen sfeer achter de coulissen. De heren hadden net lekker gegeten en enkelen waren al volop aan het inblazen en inspelen.

We doken een kleedkamer in en tussen het trompetgeschal door konden we onze vragen afvuren aan vier van de vijf van de zangers. We hadden nog 15 minuten voordat de aftrap van het concert zou beginnen. Tempo maken dus en hopen dat we er wat minuten bij konden smokkelen. Interview met vier van de frontline zangers en dansers van de band. Belangrijkste woordvoerders waren Pedro Nieto Mora en Heikel Valdéz. Overige bijdragen van Lazaro Maya en Aned Mota.

Er wordt gezegd dat David Calzado voor het geluk geboren is, omdat alles wat hij aanraakt in goud lijkt te veranderen. Hoe zien jullie dat?
Pedro: Ik kan je wel vertellen dat David Calzado de motor van Charanga Habanera is. Hij is directeur, componist, violist, arrangeur, en ik weet niet welke verdiensten we nog meer aan zijn muzikale carrière kunnen toevoegen. Dus inderdaad, ik denk dat hij een zeer fortuinlijk musicus is. Simpelweg vanwege de resultaten die hij heeft weten te behalen in deze 25 jaar. Natuurlijk bestaat Charanga Habanera al sinds 1988, dus veel langer dan 25 jaar, maar David heeft de band nieuw leven ingeblazen.
In die 25 jaar heeft hij uiting weten te geven aan zijn ideeën. Met dit orkest heeft hij de Cubaanse muziek gemoderniseerd door de contra-tumbao te ontwikkelen. Hij wilde een moderne band in de stijl van een ‘Cabaret Caribe’ met een goede choreografie. Ik denk dan ook dat dit een speciaal en controversieel orkest is. Een orkest waar veel mensen op afkomen en dat is, denk ik, de grote verdienste van de leider van een grote band als deze. Zeker ook in een land waar zoveel andere goede bands zijn.
Wat is de essentie van de timba? Sommigen zeggen: het is de tumbao van de percussie, anderen zeggen dat het de tumbao van de piano is. Kun je uitleggen wat het geheim is?
Timba is de naam die wij hebben gegeven aan de soort muziek die wij Cubanen nu maken. Ik denk dat het gewoon het resultaat is van de evolutie van de Cubaanse muziek. Van de oude ritmes, die voortkomen uit de son, de bolero, enzovoorts. Eigenlijk is het net zoiets als de evolutie van bijvoorbeeld de Puerto Ricaanse salsa. In Cuba zijn wij geëvolueerd naar de timba die we nu spelen. Het is niets meer dan een fusie van verschillende ritmes. Zoals je weet, hebben we in Cuba Los Van Van. Zij spelen songo, een mix van de son met de go.
Zo hebben wij ook een karakteristieke vorm van timba; wij gebruiken de clave-ritmes van de guaguancó. Samengevat denk ik dat timba geëvolueerde Cubaanse volksmuziek is.
Heeft de timba een specifiek kenmerk, waaraan je het kunt herkennen?
Elk orkest heeft zijn eigen manier om timba te spelen. Zoals ik je net al zei, speelt Los Van Van ook timba, maar in een eigen stijl. Zij mixen de go met de son. Revé speelt ook timba, maar mengt het met de changüí. Het is een mix, die weergeeft hoe de groep staat tegenover de actuele ontwikkelingen in de Cubaanse muziek.
Betekent dat dus dat de timba zowel sneller als zachter kan zijn dan de songo?
Ik denk dat het afhankelijk is van de betekenis die je aan de muziek wil geven. De muziek heeft het tempo en de vorm die jij eraan wilt geven. Maar de timba is heel divers en kan op veel manieren gespeeld worden. De timba wordt zelfs wel gemixt met chachacha.
Heeft de timba dan geen specifieke “hartslag”?
Ik denk dat de Cubaanse muziek zich onderscheidt van bijvoorbeeld de Puerto Ricaanse muziek, door de manier waarop de harmonieën tussen de blazerspartijen tot stand komen, het typische ritme van de tumbao.
Kun je zeggen dat Cubanen de piano meer als een percussie-instrument bespelen, in tegenstelling tot de Europeanen, die de toetsen soms bijna strelen?
Dat is een kwestie van gevoel. Kijk, als je op het platteland wordt geboren, krijg je onbewust een andere muzikale opvoeding dan wanneer je aan het strand wordt geboren. Op het platteland hoor je de hele dag trommels en rumba-ritmes, dag in dag uit. En dat heeft een bepaalde frequentie en daar word je door gevormd. Het merendeel van de Europeanen heeft nu eenmaal een andere achtergrond. Voor ons is klassieke muziek ook niet aangeboren, maar uiteindelijk is alles te leren.
Het is wel een beetje zoals je zegt, bij de Cubaanse timba komt veel kracht, veel cadans kijken.