In oktober van dit jaar heb je alweer je zesde album ‘Kandela’ uitgebracht. Kun je vertellen hoe je aan de naam bent gekomen en wat kun je vertellen over de subtitel ‘un kanto pa Latino Amerika’?
Nou, ik was op zoek naar een pakkende naam en een link die het Spaans met het Papiaments verbond. In beide talen spreek je Kandela hetzelfde uit, ook al schrijf je het in het ene land met een K en het andere met een C. Ook vond ik vuur erg toepasselijk voor de warmte uit Latijns-Amerika. Ik was dan ook erg blij met deze naam. De subtitel is tevens een ode aan de Latijns-Amerikaanse muziek.
Wanneer is het idee ontstaan om je horizon verder te verbreden door een album te maken met Latijns–Amerikaanse invloeden? Waar komt die inspiratie vandaan?
Op de Antillen ben ik vooral opgegroeid met veel traditionele Curaçaose muziek. Brazilië, Venezuela en Cuba liggen echter dichtbij, dus ook die muziek hoorde ik dagelijks op de radio.
Mijn vader was veel bezig met Latijns-Amerikaanse muziek, waardoor ik daar ook mee besmet werd. Aangezien ik al vijf albums heb geschreven in het traditionele Curaçaose genre, wilde ik die andere kant van de Latijns-Amerikaanse muziek belichten. Tenslotte maakt die ook deel uit van mijn roots. Ik heb niet de pretentie om Latijns-Amerika te veroveren, maar wil deze muziek op mijn eigen manier interpreteren. Het is een ode aan dat continent en aan mijn vader, die mij samen al deze mooie muziek hebben gegeven.
Waar gaan je liedjes inhoudelijk over? Zijn ze politiek getint of sociaal bewogen? Kun je zeggen dat jouw liedjes op heimwee en verlangen drijven?
Nou de meeste van mijn liedjes gaan over persoonlijke en dingen, die je tegenkomt in het dagelijks leven. Ik zing vooral over emoties. Dat kan gaan over de liefde en soms ook over verlangen en heimwee. Natuurlijk mis ik mijn land als ik hier ben, maar ik mis ook Nederland als ik daar ben. Daar moet ik mee leven. Maar ik ben nogal positief ingesteld en zie de dingen dan ook van de zonnige kant. Ik heb ook een enorme band met mijn land, mijn taal, mijn familie en vrienden. Al mijn teksten zijn in het Papiaments, wat betekent dat veel mensen het niet verstaan. En toch wil ik graag dingen overdragen. Ook al verstaan mensen de tekst niet precies, ze herkennen wel de thema’s en de emoties, omdat we die allemaal tegenkomen. Soms kan ik het niet laten om iets te doen met sociale onderwerpen, maar dan gaat het vooral over thema’s uit het verleden, zoals de slavernij en de sociale ongelijkheid.
De meeste songs zijn van eigen hand maar er zijn twee Spaanstalige nummers die je hebt bewerkt, namelijk ‘Gracias a la vida’, geschreven en gezongen door Violetta Parra uit Chili in 1966 en ook vertolkt door Mercedes Sosa uit Buenos Aires. En ‘De Repente’ dat ‘plotseling’ betekent en is geschreven door Aldemaro Romero. Wat betekenen deze songs voor jou?
De Repente werd ook gezongen door de Venezolaanse Maria These en dat nummer draaide ik heel vaak, omdat ik het zo mooi vond. Het was een wens van me dat lied ooit nog eens te zingen op mijn manier. In mijn vorige tour met Lilian Viera en Julya Lo’ko spraken we af dat we allemaal iets speciaals zouden doen, iets dat voor ieder een enorme uitdaging zou zijn. Gracias a la Vida was voor mij zo’n groots, legendarisch en poëtisch nummer, dat ik er in eerste instantie niet aan durfde te komen. Door deze uitdaging heb ik het toch bewerkt en het me eigen gemaakt, zonder pretenties om het na te bootsen. Ik zie het dan ook als een ode aan Violetta Parra.
Ook heb je de rapper Fresku uit Curaçao zover gekregen dat hij een lied samen met jou zingt. Hoe ontstond dit idee? In hoeverre is deze versie van ‘cirkels’ of ‘sirkulo’, anders te noemen dan zijn eigen nummer?
Fresku vroeg mij om samen met hem een rapnummer Cirkels op zijn nieuwe album te zingen. Hij is een fan van mij. Aangezien hij ook uit Curaçao komt, vonden we het leuk om samen een stuk in het Papiaments te zingen. Ik heb hem gevraagd het nummer te vertalen en te herarrangeren naar mijn wereld. En zo ontstond het nummer Sirkolo, dat gaat over de cyclus der dingen, die je alleen zelf kunt doorbreken. Fresku heeft het echter zelf zo druk, dat hij er tijdens mijn optredens niet bij kan zijn.
Je hebt al een tijd je eigen band. Sinds wanneer werken jullie met elkaar?
Zeker sinds 2006 werken we al samen. Ik vind het belangrijk dat we elkaar aanvoelen en dat ik me prettig voel met deze mensen om me heen. Je spendeert zoveel tijd samen, dat het moet klikken. Hierdoor krijg ik energie en inspiraties en word ik aangevuld. Zo arrangeer ik soms zelf een nieuw liedje en leg uit wat ik wil en hoe ik het wil zingen en vullen Ed Verhoeff of Marc Bischoff het met hun muzikale ideeën aan. Ik werk ook veel samen met mijn broer Noël, die percussie speelt en arrangeert. Zo kwam hij aan met het nummer Pirata di Amor ( liefdespiraat). Eerst dacht ik: “Wat moet ik hier nu mee?” Ik zag al brede, getatoeëerde armen voor me… Maar toen dacht ik aan “vijftig tinten grijs”, liet mijn fantasie erop los en het kwam goed.
Marc Bischoff heeft meegewerkt aan dit album. Wat betekent hij muzikaal voor je? Hebben jullie ieder een eigen specialiteit? Hoe lang spelen jullie al samen?
Ja, met Marc werk ik heel graag samen. Hij is fantastisch, heeft heel veel ideeën en hij is superslim en snel, soms nog sneller dan ik, wat ik heel prettig en bijzonder vind. We voelen elkaar goed aan. Bovendien is hij heel breed getalenteerd. Hij schrijft mooie arrangementen, speelt niet alleen geweldig piano maar ook mondpiano en accordeon, en hij zingt. Ik werk al meer dan vijf jaar met hem samen, en vind het gewoon een feest met hem te spelen.
Ik zie dat Yumarya Gruijt, bekend van vele andere latin- en salsabands, zingt in jouw band. Is er een speciale reden dat je haar gekozen hebt?
Met Yumarya ben ik heel blij, ze heeft een supermooie stem, spreekt ook Papiaments, is zelfstandig, mooi en vooral ook heel lief. Het is fijn haar om me heen te hebben. Marc Bischoff heeft haar voorgedragen; hij kende haar uit de salsa- en latin wereld. Met dit album heb ik veel steun van haar gehad, omdat salsa zingen voor mij nieuw was en zij er veel meer mee bekend is.
Er valt ook een medley te beluisteren, een mengeling van populaire liedjes, waaronder ‘Llorarás’ van Oscar d’ leon en ‘Usted Abusó’ van Antonio Carlos. Wat is de reden voor deze medley?
Nou, ik had een salsanummer geschreven en daar wilde ik deze bepaalde nummers in verwerken. Maar ik wilde niet zomaar stukken achter elkaar plakken. Het moest wel bijzonder zijn en het moest een stuk van mij worden. Bovendien past het in het geheel, omdat het een Latijns-Amerikaans album moest worden en deze nummers zeer tot mijn verbeelding spreken.

Izaline Calister

Izaline Calister & Michele in de kleedkamer

www.izalinecalister.com Mi Pais (album Kandela) Zoals gewoonlijk komt Izaline op blote voeten het lage podium op. Ze begint met het rustige, lieflijke lied Mi Pais, waarin ze zingt over de liefde voor haar eiland, bijgestaan door de subtiele klanken van Ed verhoeff. Het mooie is dat Izaline voor elke volgende song wel een leuk verhaal weet te vertellen. Ze deelt haar ideeën met het publiek en durft ook haar kwetsbaarheid te tonen. Zo vertelt ze dat echte liefde voor haar bestaat uit goede en slechte dingen, zoals warmte, vriendschap en geborgenheid maar ook ziekte, armoede en crisis. Zo is het thema van het lied Aniversario niet verliefdheid of liefdesverdriet, maar een blik op het geluk van een relatie, die al lang duurt. Bon man’e u Habon is een up-temponummer, waarin ze terugblikt op de tijd toen ze 16 was, vol puistjes zat en weinig aanzien had bij de jongens. Diezelfde jongens willen nu wel van alles van haar, maar nu heeft ze haar eigen ‘cracker’. Felicidad ta Pornada moedigt aan om ’s avonds even stil te staan bij de leuke dingen van die dag, en vooral niet te vervallen in negativisme of mopperen. Dan Speranza, over een 18-jarig meisje met haar diploma op zak en stralende ogen vol verwachting, dat de wereld wil veroveren. Een schitterend stuk met een rustige opbouw, dat vervolgens overgaat in een heerlijke latin jazzpianoextase van Marc Bischoff. Het laatste nummer voor de pauze is een Kerstlied met Caribische inslag, waarbij Marc de accordeon bespeelt. Een instrument dat niet direct past bij de Antilliaanse muziekcultuur, maar dat hij naar eigen zeggen gewoon mooi vindt. Na de pauze komen er veel songs van het laatste album voorbij zoals het schitterend gezongen en bewerkte nummer Gracias a La Vida, De Repente, Pirata di Amor en Karnaval die Zombi, een calypso, waarbij mensen aan het dansen slaan. Izaline zingt soms ingetogen, dan weer wild en exotisch dansend, zoals bij het lied Dámelo Aquí (Geef maar hier, dat kusje). Bijgestaan door slagwerk, bas en (background) zang, die even makkelijk schakelen van subtiel naar meer extrovert spel. Het resultaat is een schitterend, opzwepend nummer in het ‘Papianol’, een mooi verzonnen woord voor de samensmelting van Spaans met Papiaments. Tot slot stelt Izaline trots haar internationale bandleden aan ons voor en sluit ze af met een betoverend ‘Hélele’. Een echt Calisterbegrip, dat staat voor alle mooie dingen en positiviteit. Wederom is ze erin geslaagd om, samen met haar bandleden, in Rotterdam de kou te verdrijven met haar warme klanken. Het was een feest om naar te kijken en te luisteren, om mee te zingen en te dansen. Bezetting Marc Bischoff; piano, accordeon, zang Yerman Aponte; basgitaar, zang Ed Verhoeff; gitaar Yumarya Gruijt; zang Enrique Firpi; drums