Weet je nog wanneer je je allereerste nummer hebt geschreven?
Eerlijk gezegd, geloof ik dat ik dat niet meer weet. Of toch wel. Mijn allereerste nummer heette Niña en het was vreselijk slecht. Maar daarna schreef ik Debo pensar, dat in de Verenigde Staten op nummer 1 in de Billboard hitlijst kwam. En dat is de droom van elke songwriter, muzikant, artiest. Helaas duurde het niet erg lang, want Olga Tañón kwam met een nieuw nummer en stootte ons van de eerste plaats. Maar ik verkondig nog steeds trots dat ik met Toke d’Keda op 1 heb gestaan in de Billboard.
Je eerste eigen album heb je uitgebracht onder je eigen label?
Ja, dat was in de tijd voor Toke d’Keda. Toen heb ik heel veel van mijn nummers uitgebracht in Latijns-Amerika en dat ging erg goed! Ik gaf concerten waar 50.000 mensen op afkwamen. Na mijn allereerste album! Dat had ik nooit durven dromen. Al die mensen. Dat was onder mijn eigen label. Maar als je groter en bekender wordt, gaat het bedrijfsmatige aspect een rol spelen, dus Universal heeft het eerste album van Toke d’Keda uitgebracht.
Maar je bent daarna weer teruggegaan naar je eigen label.
Ja, we konden ons contract wel verlengen, maar uiteindelijk gaat er niets boven je vrijheid. De vrijheid om muziek te maken wanneer je voelt dat je dat moet doen. Platenmaatschappijen verplichten je om muziek uit te brengen, terwijl die soms niet goed is omdat je niet genoeg tijd hebt gehad. En dan moet je toch leveren. Wij vinden dat er niets mooiers is dan de vrijheid om te kunnen zeggen: “Dit is klaar, laten we het gaan promoten. Vanuit ons hart, niet vanuit onze portemonnee.”
Wanneer heb je Elvis Perez ontmoet?
Dat is 22 jaar geleden. We wilden toen samen een band oprichten. We maakten foto’s, plannen en zelfs wat opnames, maar zijn er niet mee doorgegaan. Ik ben toen met een ander project aan de slag gegaan en Elvis werd onze tourmanager. Na een tijdje wilde ik iets in mijn eigen stijl doen, dus ik zei: “Laten we een band oprichten.” We kwamen Roy Tavare weer tegen, die we al kenden, en begonnen aan het eerste album van Toke d’Keda. Dat was een geweldige periode. Drie maanden lang woonde de hele band letterlijk in de studio. We sliepen er, we lieten eten komen en namen ons eerste album op. Dat was fantastisch. En Elvis is een broer voor mij. We hebben elkaar via de muziek ontmoet en zijn via de muziek vrienden gebleven.
Uit hoeveel personen bestaat de band?
We hebben een complete live band, maar bij de albumopnames werken we ook veel met “special guests” zoals DLG, Willie Colón, Monchy en Natalia, en op ons eerste album met een paar rappers. Een van de rappers kreeg vlak daarna een megacontract aangeboden met de Amerikaanse zanger P. Daddy. We hebben hem toen aangemoedigd om die kans te benutten. Wij zien het als een soort van broeder-schap. Vier broers die ergens aan beginnen, en onderweg mooie kansen voorbij zien komen. En broers gunnen elkaar succes. Dus twee bandleden vertrokken vrij snel om hun eigen droom te volgen en Elvis en ik bleven bij elkaar. Maar ik weet zeker dat we nog wel eens iets met die twee mannen samen zullen doen. Veel bands vallen uiteen vanwege geld. Bij ons was het geen kwestie van geld, maar van elkaar iets gunnen, ook buiten de band. Zo maak ik videoclips en werk ik nu aan een documentaire met Willie Colón. Ik doe zoveel, maar niemand zal mij ooit afremmen. Dus het kan wel klinken als “Oh, jullie zijn uit elkaar”, maar eigenlijk is het een mooi verhaal. Wij maken muziek. De muziek die wij willen maken, wanneer we dat willen, en met de mensen met wie we dat willen doen. Dus er is geen line-up. Toke d’Keda is wat het is, op een bepaald moment. Als wij plezier hebben in wat we doen, dan zullen ook anderen daar plezier aan beleven.
Maar hoe doen jullie dat als jullie op tournee gaan?
We hebben een complete live band die met ons meegaat en vaste mensen waar we al jarenlang mee werken.
Hoe hebben jullie de naam Toke d’Keda gekozen?
Toque de queda betekent avondklok, dus het tijdstip waarop iedereen thuis moet zijn. Maar wij bedoelden het meer in de zin van: “Zou het niet mooi zijn, dat wij in Nederland aankwamen en dat dan alle straten werden afgesloten, omdat wij erdoor moesten.” Dus het was meer een droom die we wilden verwezenlijken dan een letterlijke avondklok.
Was je verrast door het Europese succes van Lamento Boliviano?
Ja, we waren heel verbaasd. Toen Universal de eerste plaat uitbracht, deden ze dat in de Verenigde Staten, niet in Europa. Dus wij reisden als gekken de hele VS af, en plotseling kregen we een telefoontje dat we 40 optredens in Europa hadden. In 2005 gingen we voor het eerst op tournee, en sindsdien zijn we niet meer gestopt. Het wordt ook steeds meer. We zijn nu al in Latijns-Amerika geweest, in de VS, in Europa. We zouden ook graag eens naar Azië willen. Ik weet dat ze in Azië naar onze nummers luisteren, want op YouTube zie ik mensen op onze muziek dansen. Maar daar zijn we nog niet geweest.
Zie je verschillen in de manier waarop het publiek reageert in verschillende landen?
Jazeker. Maar uiteindelijk zijn het allemaal mensen. Ik denk dat verschillende culturen verschillende manieren hebben om zich te uiten. Latino’s zijn misschien wat luidruchtiger, wat flamboyanter. Maar ik was aangenaam verrast te zien dat mensen hier zo goed kunnen dansen. Ik vind het fantastisch dat ik mijn droom kan verwezenlijken en daarmee mensen zoveel plezier kan bezorgen.
Je hebt al met veel beroemde artiesten opgetreden. Heb je nog een speciaal iemand op je verlanglijstje staan?
Een heleboel! Als ik even mag dromen: ik ben een grote fan van de Beatles, en van Paul McCartney. Maar als ik naar mijn eigen genre kijk, dan zou ik heel graag een nummer willen doen met Juan Luis Guerra. Alleen géén bachata. Ik ga hem benaderen wanneer ik het juiste nummer heb. Net zoals ik bij Willie Colón heb gedaan. Met hem heb ik samengewerkt, omdat ik een documentaire over hem maakte. En in het begin zag ik daar alleen die grote legende staan. Maar toen we elkaar leerden kennen, kreeg ik wel het idee dat we iets samen zouden kunnen doen. En je moet nooit gaan zitten wachten totdat iets gebeurt. Je moet er uiteindelijk zelf voor zorgen, actie ondernemen. Dus Juan Luis Guerra staat zeker op mijn verlanglijstje, en dat is ook veel realistischer dan te denken dat ik ooit iets samen zou kunnen doen met Paul McCartney. Die gaat nooit een nummer in het Spaans opnemen.
Het is grappig, want toen we dit aan Juan Luis Guerra vroegen, zei hij meteen: Paul McCartney.
En voor hem zou dat best wel eens werkelijkheid kunnen worden. Als Paul McCartney slim is, dan doet hij het.
Zou je zelf nooit een Engels nummer opnemen? Of zeg je “zeg nooit nooit”.
Ik zeg: “Zeg nooit nooit.” Als ik er mensen blij mee kan maken, dan zing ik in het Engels. Als ik in het Japans moet zingen om het de mensen daar naar de zin te maken, dan zing ik in het Japans. Als ik iemands leven 3 minuten lang mooier kan maken, dan ga ik ervoor.
Wat is het doel van je bezoek aan Amsterdam?
Promotie. Daar hebben we nooit tijd voor. Meestal is het alleen optreden en we geven altijd wel interviews, maar er is nooit tijd om er eens echt voor te gaan zitten. De laatste keer waren we 30 uur in Nederland, en zagen we alleen het hotel en de concertzaal. Deze keer nemen we ook een video op voor Ronald Rip, en we bezoeken wat lokale radiostations om onze nieuwe single Si me pego te promoten. Dus eigenlijk is het deze keer promotie en vrienden opzoeken.
Heb je nog iets speciaals dat je kwijt wilt aan onze lezers?
Ja! Wij hebben een stichting met de naam Homeless in Miami. Die geeft voedsel, kleding, aan daklozen. En die steunen wij. Ik sleep al mijn vrienden mee en dwing hen om de daklozen eten te geven en het initiatief heeft zich al uitgebreid naar Bolivia, Colombia, El Salvador en Brazilië. Er zijn overal mensen die fantastisch werk doen, maar ik zou het tot de norm willen maken. Het is je taak om te helpen. Nu is het genoeg geweest. We zijn allemaal egoïstisch geweest. We moeten elkaar helpen, want er komt geen luchtschip van een andere planeet om onze problemen op te lossen. We moeten het zelf doen. Dus mijn boodschap is niet “Hé, wees lief en help de daklozen!” maar “Hé, wees niet zo’n klootzak en ga helpen. Het is je taak!”