Juan Alberto en Fulco van Deventer hadden beiden zo hun eigen muzikale achtergrond. Het toeval wilde dat zij gelijktijdig waren uitgezonden voor een project in Curaçao. Overdag was het natuurlijk keihard werken. Maar 's-avonds ontspanning zoekend op Curaçao, ontdekten de heren dat zij gezamenlijke interesses hadden: de gitaar en een passie voor Zuid-Amerikaanse muziek. Na een gezellige borrel en het tonen van ieders kunnen, was het Fulco die het initiatief nam om wat met die passie te gaan doen. Zo kwam van het één het ander en ontstond in 1995 samen met Juans toenmalige echtgenote een muzikaal Trío. Daarna viel één af en balorig noemden de twee overgebleven muzikanten zich "Trío los Dos". Dit woordenspel met een knipoog was een leuke vondst die de aandacht trok. Zo'n naam blijft hangen.
Het samen muziek maken bleek geen tijdelijke bevlieging te zijn. Het was iets wat zij met vrienden vóór en tijdens hun studie al met veel plezier hadden gedaan. Ze hadden er zelfs een redelijk niveau mee bereikt. Na hun studie was het er echter bij ingeschoten. Het gemis bleef onbewust aanwezig, totdat het verblijf op de Antillen alles weer loswoelde. Eenmaal terug in Nederland, trommelden ze een tweetal vrienden van vroeger op, waarmee Juan in de pre-Caribische tijd al disco, flamenco, funk en jazz had gespeeld. Zij werden meegezogen in het enthousiasme van Fulco en Juan over de in de Cariben opgedane inspiratie. Qua oriëntatie zwaaide het op dat moment nog alle kanten op: van Cubaans tot Colombiaans en van Mexicaans tot Venezolaans. Bijgevolg ontstond er een repertoire van nummers in het genre "Amor de mis amores", mariachi-achtige liedjes en eigen cumbias. Die cumbias waren in het repertoire geslopen omdat Fulco een oom had die in Colombia woonde. Toen Fulco het project op Curaçao draaide, was hij deze oom gaan opzoeken en was hij in de ban geraakt van deze vrolijke muziek.
Maar juist in die periode, zo rond 1996-1997, kwam ook de Buena Vista-cd uit. Het album was voor de heren een eye opener. Wat Juan intrigeerde was het vooral de zang Ibrahim Ferrer en wijze waarop Eliades Ochoa de muziek benaderde. De Cubaanse muziek bleek aanzienlijk rijker te zijn dan dat wat je op dat moment in Havana aan populaire muziek kreeg voorgeschoteld. Zij besloten zich op die muziek uit Oriente te richten en boekten met zijn allen een reis naar Cuba. Daar aangekomen, reisde het viertal door naar Santiago de Cuba waar ze in het beroemde Casa de la Trova belandden. Al snel raakten zij geobsedeerd door het spel van de jubilados die daar toen speelden. Zeven oude mannetjes die zo oud en krakkemikkig waren dat zij nauwelijks het podium op konden. Maar dat was bijzaak. Die oude mannetjes waren als vergroeid met hun instrumenten en hun muziek, de traditionele son. Allemaal bijzaak. Ook de verbluffende eenvoud van het akoestisch spelen zonder allerlei technische poespas was uiteindelijk bijzaak. Hoofdzaak was de energie waarmee die bejaarde artiesten speelden. Het deed het viertal beseffen dat deze oude mannetjes hun individuele prestaties door hun samenspel een nieuwe dimensie gaven.
Toen ze probeerden de ogenschijnlijke eenvoud van dat samenspel te doorgronden, ging bij hen de schakelaar om. Verblind door hun enthousiasme waren zij er tot dat moment heilig van overtuigd geweest, dat ook zij Cubaanse muziek maakten. Overmoedig wilde het viertal aan de Cubanen tonen dat ook zij hun partijtje konden meeblazen. Een directe confrontatie met de Cubaanse routiniers ontnam hen echter alle illusies. Na een demonstratie van hun kunnen werd hen onomwonden duidelijk gemaakt dat dit kunnen niets met Cubaanse muziek te maken had.
Een pijnlijke ervaring, maar het zette de heren wel met beide benen op de grond. Toch markeert deze sof wel het startpunt van meer persoonlijke contacten met de artiesten die in dat Casa de la Trova optraden. Eén van die artiesten was Pastor Panes. Deze bassist trad daar regelmatig op met het Septeto Sones de Oriente. Hij wilde zich wel over dit groepje Nederlandse branieschoppers ontfermen. Zuinig vroegen deze hem om één bescheiden lesje contrabas. "Want het zou leuk zijn als die bassist van hen eens…" "Gewoon om eens te kijken wat salsa nou eigenlijk was..." "Want ja, die Cubanen beweerden ook maar wat. En die ene les… " "Ze wilden niet overdrijven want tenslotte vonden zij nog steeds dat zij het wel een beetje konden…" Hoe het afliep? Niks alleen bassist. Zij kregen allemaal een paar clavestokjes in handen geduwd, waarop zij een week lang het clavepatroon moesten tikken. Dit was les één en inmiddels zijn ze 10 jaar verder. Nog steeds gaat dat groepje branieschoppers twee keer per jaar naar Cuba om bij die man dingetjes uit te werken... Het weekje spoelen in een Cubaans wasprogramma pakte uit als een soort herprogrammering. Na die week naar een Cubaanse leest te zijn verzoold, moesten zij helemaal opnieuw beginnen. Zoals zij het daarvoor deden, konden ze niet meer. Er was geen weg terug. Hun enige optie was de nieuw ingeslagen weg te volgen.
Onder de hand een decennium op pad, is er een herkenbaar Trío los Dos-geluid ontstaan. Een bepaald geluid, waar je wel of niet van houdt. Hoe dan ook, het is voor velen duidelijk identificeerbaar als het geluid van dit gezelschap. Zij blijken goed notie te hebben genomen van die oude mannetjes tijdens die reis op Cuba. Het gaat binnen deze groep namelijk om de chemie van het samen muziek maken, het samenspel en het elkaar wat gunnen. Dat geeft het een bepaald raffinement. Iets dat alleen mogelijk is, doordat iedereen in het septet een gelijke noemer heeft. Voor de hand liggend is natuurlijk de door iedereen gedeelde fascinatie voor deze muziek. Maar "fascinatie" alleen volstaat niet. Die fascinatie moet verder reiken dan het vrijblijvend een poging in die richting willen wagen. Daarnaast is het niet onbelangrijk dat iedereen zo'n beetje in dezelfde situatie zit: ze hebben allemaal een baan en hoeven niet te leven van de muziek. Ook de jarenlange vriendschap blijkt een niet te onderschatten factor van betekenis. Want muziek is emotie. Af en toe kunnen ze onderling behoorlijk overhoop liggen. Op zulke momenten moet je een goede band hebben om de boel bij elkaar te houden. Door de gelijkgestemde noemers ademt de groep een bepaalde sfeer. Wat zij uitstralen is geen concept van iets dat zo is bedacht. Zij zijn zichzelf en maken met elkaar muziek, zoals zij die ervaren. Het duo was ondertussen dus uitgegroeid tot een kwartet. Deze harde kern is inmiddels tien jaar bij elkaar. De conga, de trompet en de aparte maraca zijn er de afgelopen drie, vier jaar bijgekomen. Daarmee groeide het gezelschap van kwartet naar kwintet en van daaruit weer naar een sextet, om ten slotte een septet te worden. Wat er ook gebeurde, aan die intrigerende naam "Trío los Dos" is nimmer getornd.
Tussen alle groeistuipen door was er ook sprake van een rijpingsproces. Na verloop van tijd, durfden zij de muziek van hun voorbeelden los te laten en een eigen weg in te slaan. De muziek van artiesten als Compay Segundo, Eliades Ochoa, Ñico Saquito en Guillermo Portabales blijft voor hen nog steeds een bron van inspiratie. Maar zij beseffen onder de hand ook dat zij het Cubaanse geluid steeds beter in de vingers krijgen, maar als Nederlanders altijd op achterstand zullen blijven staan ten opzichte van Cubanen. Maar waarom niet van de nood een deugd maken? In plaats van je achtergrond weg te gummen, zou je er ook mee kunnen spelen! Op deze gedachte is het Trío los Dos gaan voortborduren. De laatste jaren zijn zij zelf als Nederlanders gaan schrijven in de traditie van de son. Liedjes over dingen die ze hebben meegemaakt, over dingen die hen passioneren, over dingen die hen bewegen. Het merendeel van deze liedjes komt uit de koker van Fulco. Voor ieder ander zou dat een gewaagde onderneming zijn. Maar wie iets meer weet over de achtergrond van deze in 1965 geboren Delftenaar zal toch opkijken.
Zou hij vernoemd zijn naar Fulco de Minstreel, de hoofdpersoon in het gelijknamige boek van C. Joh. Kieviet? Dan zou hij wellicht kunnen zijn voorbestemd.
Maar ongetwijfeld van groter gewicht is, dat hij een eerstelijns nazaat is van Hans van Deventer. Voor liefhebbers van het genre was deze Hans van Deventer aan het begin van de jaren zestig, de gouden periode van de Nederlandse kleinkunst, de vertolker van de Nederlandse pendant van de Franse chanson. Uitgerekend zijn zoon experimenteert nu bijna veertig jaar later met een soort Nederlandse pendant van de Cubaanse son. Dat ligt overigens gecompliceerder dan alleen een passende Spaanse vertaling van Nederlandse teksten vinden. Het gaat om subtiele details. Sonmuziek kent namelijk heel strikte vormen voor hoe bepaalde dingen moeten worden gebracht. Het gaat daarbij om zaken als introductie, de opbouw van coros en het gebruik van bepaalde ritmepatronen. Pas het afgelopen jaar durfden zij het aan deze liedjes te laten horen op Cuba. Ze waren er beducht voor, gelet op het vernietigende oordeel dat indertijd over hun techniek werd geveld. Maar tot hun grote verrassing waren de anders zo kritische Cubanen deze keer heel positief.
Ongetwijfeld zal de achtergrond van Juan Alberto hebben bijgedragen aan het slagen van dit experiment. Juans vader werkte voor een Nederlandse international, wat maakte dat hij en zijn gezin een zwervend bestaan leidden. Juan Alberto is daarom geboren in Egypte, maar woonde de eerste zes jaar van zijn leven in India. Daarna werd zijn vader overgeplaatst naar Mexico, waar hij tien jaar lang zou wonen. Binnen de familie was er altijd aandacht voor muziek - zijn opa bijvoorbeeld, speelde saxofoon in een jazzorkest op Curaçao - en zo kreeg hij in Mexico mariachi, salsa en Santana met de paplepel ingegoten.
|
