Veel van deze ontwikkelingen vonden plaats in Havana. Maar waar Havana zich als uitgaanscentrum van de ene muzikale mode in de andere stortte, stelde men zich in Santiago wat conservatiever op. Niet dat het daar een soort openluchtmuseum werd, integendeel. Ook daar ontwikkelde de muziek zich door, maar wel langs andere lijnen dan in Havana. De heropleving van de son door het succes van de Buena Vista Social Club was als koren op de molen van Santiago. Zij zien zich als de hoeders van het genre. Een groep die zich tooit met de naam "Septeto Santiaguero" heeft indachtig het vorenstaande een reputatie op te houden. Welnu, ze doen het met verve. Ook zonder een Guantanamera, een Chan Chan of welke grijsgedraaide klassieker ook, kan je met een eigentijds repertoire een onderhoudend programma hebben. Met een beweeglijke podiumact en door zich niet te focussen op de son maar ook ruimte in te bouwen voor de vlotte en vrolijke guaracha krijgt elk optreden een ongekende vaart.
Met dit concept timmeren zij nu al ruim 10 jaar aan de weg. Bedenker van deze formule en leider van het gezelschap is Fernando Dewar Webster (1966). Als tresero vormt hij het kloppend hart van het gezelschap. De tres is immers bij dit soort orkesten het leidende instrument. Het opent de nummers, is bepalend voor het ritme en het "tumbao" en soleert bij momenten voor improvisatie. De Engelse achternamen van Fernando dankt hij aan het feit dat zijn ouders afkomstig zijn uit Jamaica. Zelf is hij op Cuba geboren, in Holguín om precies te zijn. De achtergrond van zijn ouders verloochent zich niet: thuis hadden zij natuurlijk platen van allerlei bekende reggae artiesten. Wat hij van thuis niet meekreeg, kreeg hij wel van buiten. In de wijk waar hij opgroeide was overal muziek. Rond zijn twaalfde jaar richtte hij met vier broers van een ander gezin een "potten en pannen-orkestje" op. Met geïmproviseerde instrumenten speelden zij allerlei muziek. Rond 1980 kwam hij terecht in een groep die popmuziek speelde van onder meer de Bee Gees en The Eagles. Dit was natuurlijk allemaal vrij onschuldig.
Daar kwam verandering in toen hij op zijn zestiende ging studeren. Eerst op Isla de Juventud en later aan de Universiteit van Havana. Overdag studeerde hij daar mechanica en 's avonds muziek aan het Conservatorio Ignacio Cervantes. Het bruisende muziekleven van Havana was voor Fernando een openbaring. Er was daar veel meer muziek dan hij voor mogelijk had gehouden. Hij sjouwde alle concerten af en zoog de muziek in zich op. Orkesten die bijzonder indruk maakten waren die van Pancho Amat (waarbij vooral de hoofdrol voor de tres in diens orkest zijn aandacht trok), Adalberto Alvarez, Elio Revé en van Juan Formell. Ook de Nueva Trova trok zijn aandacht. Bij dit genre vallen vanzelfsprekend de namen van Silvio Rodríguez en Pablo Milanés. Toen Fernando klaar was met zijn studie ging hij naar zijn ouders terug die ondertussen in Santiago de Cuba waren gaan wonen.
Daar is hij les gaan geven op een school en speelde bij tijd en wijle in Presión, een groot orkest. Hoewel de traditionele sonmuziek in Santiago op dat moment weinig populair was, was hij deze tijdens zijn studie steeds meer gaan waarderen. Tijdens zijn studie op Isla de Juventud en later in Havana had hij dit genre al eens geprobeerd. Het was dan ook geen vreemde stap voor hem om professioneel te gaan spelen in Sones de Oriente, een traditioneel septeto. Op een gegeven moment werd hij echter gebeld met het verzoek of hij de leiding van het Conjunto Melodías del Ayer op zich wou nemen. Het was een orkest dat in 1962 was opgericht en op dat moment een verjongingskuur onderging, doordat de meeste oorspronkelijke leden met pensioen gingen. Fernando leek door zijn achtergrond een goede brug tussen de tradities en de jongere generatie die in die periode flink was bevangen door de salsakoorts. Fernando liep toen al met het idee rond met een eigen septet aan de slag te gaan.
Hij greep het aanbod dan ook met beide handen aan. Melodías del Ayer was weliswaar een groter orkest, maar dat zou dan te zijner tijd kunnen worden afgeslankt tot een septeto. Als voorschot op dit streven werd de naam van het orkest op 2 februari 1995 officieel veranderd in Septeto Santiaguero. De eerste jaren bestond het orkest hierdoor in weerwil van zijn naam uit negen man. Door de tijd heen is de samenstelling van de groep stabiel gebleven. Door vertrek van een zanger en één van de muzikanten is het gezelschap daadwerkelijk afgeslankt tot een septet. Het repertoire wordt democratisch gekozen en verschillende leden, ze zijn allen beroepsmuzikanten, dragen bij met eigen composities en arrangementen. Het eerste in Spanje voor Nube Negra opgenomen album van deze groep bevatte nog traditionele nummers, het tweede album had vooral hedendaagse nummers van componisten uit Santiago in een traditionele stijl.
De laatste albums bevatten hoofdzakelijk eigen nummers. Opmerkelijk genoeg worden de albums niet in Cuba uitgebracht. Nube Negra kon helaas niet met de Cubaanse autoriteiten tot overeenstemming komen. Maar waar hier in het westen albums noodzakelijk zijn voor airplay en promotie, blijkt dat allemaal niet nodig om op Cuba een volgeboekte agenda te hebben. Uiteindelijk spelen ze slechts twee tot drie maanden in het buitenland. Het mag dan wel een Westers instituut zijn, ook het Guiness Book of Records is niet aan Cuba voorbij gegaan. Dat er uitgerekend een in Spanje gevestigd record in staat opgetekend met betrekking tot de Cubaanse son, is natuurlijk pure provocatie. De handschoen werd opgepakt en het was aan Cuba om dit staande record ruim te overtreffen. Daarvoor werd zwaar geschut in stelling gebracht.
Bij wijze van evenement in het kader van Cubadisco '97 moesten maar liefst 80 orkesten dit varkentje even gaan wassen. Plaats van handeling werd een tweetal podia in de beroemde Tropical Nightclub in Havana. Op 8 mei 1997, om 22.15 uur, werd het startsein gegeven. Als bij een estafette werd gedurende vier dagen en vijf nachten het stokje van de son overgedragen aan een volgend orkest met als verbindingsschakel het overbekende nummer "Guantanamera". Met dit geweld kon een nieuw record niet uitblijven en sindsdien staat "El Son más largo del Mundo" zoals het hoort op naam van Cuba. Al was het een thuiswedstrijd, van al die orkesten en artiesten bij elkaar moet een ongekende synergie zijn uitgegaan. Het is dus niet verwonderlijk dat van alle dingen die Fernando Dewar met het Septeto Santiaguero heeft meegemaakt, hij aan dit bijzondere evenement de beste herinneringen bewaart. Want hoewel zijzelf niet eens zo lang bestonden, waren ook zij van de partij. Maar dat was Cuba met een heel mediacircus daar omheen.
Hier in Nederland is het allemaal wat bescheidener van omvang. Voor de prestatie die heren van het septeto hebben te leveren maakt het kennelijk niet uit of zij nou hier in Nederland of in Cuba op het podium staan. Met zichtbaar plezier leverden zij wat van hen werd verwacht: een sprankelend en buitengewoon geanimeerd optreden. Voor het publiek van het Stadserffestival in Schiedam was het die middag onder een blakerende zon daarom volop genieten. |
