Geen sexy onderwerp
De menopauze, geen gemakkelijk onderwerp. Dat ondervond ook Ingeborg Beugel; nog voor de uitzending van haar documentaire Uitgebloe(i)d een jaar geleden kreeg de programmamaakster een lawine van kritiek over zich heen, vooral van mannen. Tijdens en na de uitzending liepen de social media over van de heftige verwensingen richting de maakster. We willen het er liever niet over hebben, althans niet openbaar. Het is simpelweg niet sexy. Wellicht is dat de reden dat Belli, zelf al een eind in de zestig, dit thema koos voor haar laatste roman. Ze doet haar best om het onderwerp wél sexy te maken en er tegelijkertijd een feministische draai aan te geven. Belli’s hoofdpersoon is Emma, een vrouw van 48 die alles mee heeft: ze is mooi, intelligent, getrouwd met een arts en woont in een van de betere wijken van Managua. Haar twee kinderen zijn de deur al uit en ze vult haar dagen met het doornemen van het menu met de huishoudster, bezoekjes aan de kapper en vriendinnen. De relatie met haar man Fernando is een sleur geworden. De menopauze maakt abrupt een eind aan dat oppervlakkige leventje.
Overgangen
Als Emma een paar dagen over tijd is, is ze totaal van slag. Het naderende einde van haar vruchtbaarheid voelt als het einde van haar seksualiteit en waarde als vrouw. In gedachten verzonken rijdt ze de jongere Ernesto aan die - al even afwezig - de straat oversteekt. Ernesto heeft een obsessie met voeten en terwijl hij gewond op straat ligt, valt het hem op dat Emma ‘perfecte voeten’ heeft. De erotische lading hangt dan al in de lucht, maar Belli voert de spanning nog even op. Ernesto is meubelmaker in de volksbuurt San Judas in Managua. Door hem komt Emma in contact met een andere wereld dan de hare én met zichzelf. Zijn oprechte aandacht en interesse, humor en charme geven haar een nieuw gevoel van eigenwaarde, een gevoel dat ze van haar man al lang niet meer krijgt. En terwijl de meeste vrouwen in de overgang minder zin hebben in seks, neemt Emma’s lust juist toe. Haar weinig avontuurlijke echtgenoot heeft haar nooit echt kunnen bevredigen en het duurt dan ook niet lang voordat ze haar fantasieën over Ernesto omzet in actieve verleiding. Na 26 jaar huwelijk geeft ze haar seksualiteit eindelijk de ruimte. Ondertussen is ook de echtgenoot een affaire begonnen, nota bene met Margarita, een vriendin van Ernesto. Emma komt er bij toeval achter als ze medicijnen gaat halen bij de apotheek waar Margarita werkt. Ze heeft dan net een uitbraak van malaria in de buurt ontdekt en weet - dankzij twee jaar medicijnenstudie - hoe ze moet handelen. Die studie heeft ze onder druk van haar man opgegeven toen ze trouwde. Nu realiseert ze zich opeens wat ze allemaal heeft ingeleverd voor haar huwelijk. Een huwelijk dat inmiddels voorbij lijkt. Emma neemt een rigoureuze beslissing en kiest definitief voor zichzelf.
Kasteelroman
Belli is een uitstekende verteller en heeft een vlotte schrijfstijl, maar is er wat mij betreft niet in geslaagd om dit boek boven het niveau van een kasteelroman uit te tillen. Het verhaal is te voorspelbaar, de karakters te perfect en ongeloofwaardig. Zoals Jeanine, de gynaecologe die door Emma regelmatig wordt bezocht, maar meer een coach is dan een arts. Jeanine geeft tijdens haar consulten hele lezingen over de zegeningen van deze nieuwe levensfase, zoals deze: “Bedenk dit Emma. Je bent niets kwijt geraakt, helemaal niets. Je hebt je kinderen al gehad. Je vruchtbaarheid is niet meer nodig, je menstruatie ook niet. Nu is het jouw tijd. En het vermogen om lief te hebben dat je hebt ontwikkeld in al die jaren is intact en rijp; het is een bijzonder vermogen dat je heeft afgestemd als een geweldig instrument waarmee je nu muziek maakt voor het pure plezier om ernaar te luisteren. Begrijp je?” Ik moet de eerste gynaecoloog nog tegenkomen die hier de tijd voor neemt. Ook het einde van het boek doet nogal gekunsteld aan, als Emma samen met haar huishoudster een vuur aansteekt en alle tampons en maandverband ritueel verbrandt. Met een vreugdedansje bij volle maan… Even pathetisch is het gedicht Menopausia’ dat erop volgt: “Het lichaam is veel meer dan hormonen. / Menopauze of niet, / een vrouw blijft een vrouw; / veel meer dan een fabriek voor stemmingen en eisprongen.” ‘El intenso calor de la luna’ is een dappere poging van Belli om het taboe van de overgang te doorbreken, maar schiet zijn doel voorbij. Door de soapy vorm en plastic karakters kun je het onderwerp haast niet serieus nemen. Jammer, want dat verdient het wel.

Boek: El intenso calor de la luna Uitgever: Seix Barral Biblioteca Breve, Barcelona, 2014

Agnes de Jong studeerde Spaanse taal- en letterkunde aan de Universiteit Utrecht, met als specialisatie Latijns-Amerika Studies. Na haar studie werkte ze 16 jaar in de communicatie bij Slot Loevestein. Momenteel heeft ze haar eigen tekstbureau en is ze actief als fondsenwerver voor culturele instellingen. www.linkedin.com/in/agnesdejong1

www.fiftyfiftytekst.nl

Regelmatig plaatsen wij in het Latin Emagazine (redactionele) artikelen over verschillende latingerelateerde onderwerpen, bijvoorbeeld: latin DJ's, latin artiesten, salsa- en zoukdansscholen, Caribische en Latijns-Amerikaanse kunst, cabaret- en toneelvoorstellingen, speciale latin projecten of evenementen, zolang er maar een latin component in zit. Heeft u informatie of denkt u dat u een redactionele bijdrage kunt leveren voor het Latin Emagazine? Mail ons. Wanneer uw bericht in aanmerking komt voor plaatsing, nemen wij contact met u op.